Aν η πρωτοβουλία για μια ευρωμεσογειακή σύνοδο κρατών είχε σαν στόχο να χτυπήσει καμπανάκι κινδύνου στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο για αλλαγή πολιτικής στην Ευρώπη, τα κατάφερε. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι θα δούμε πολύ σύντομα κάτι τέτοιο, αλλά πλέον η κυρίαρχη οικονομική πολιτική των Βρυξελλών-Βερολίνου, έχει για πρώτη φορά απέναντί της ένα συμπαγές κατά το δυνατό μέτωπο, με τις διαφορές του και τις αδυναμίες του.
Όσο και αν οι επτά ηγέτες στις δηλώσεις τους και στο τελικό τους κείμενο ξεκαθαρίζουν ότι δεν πρόκειται για τη δημιουργία μιας νέας ομάδας κρατών και ότι δεν έχει κανένα σκοπό η πρωτοβουλία αυτή να διχάσει την Ευρώπη, είναι φανερό ότι έχουμε ήδη έναν πολιτικό πόλο που θα απαντά συντονισμένα κατά το δυνατό, στις από εδώ και πέρα προκλήσεις και κοινά προβλήματα.
Για την ελληνική κυβέρνηση η σύνοδος ήταν μια επιτυχία καθώς μετά από πολλές προσπάθειες ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας κατάφερε αυτό που προεκλογικά επεδίωκε, δηλαδή να δημιουργήσει ένα μέτωπο του Νότου κατά τις λιτότητας. Έστω και αν κάποιοι πολιτικοί αξιωματούχοι και αναλυτές θεωρούν ότι η χθεσινή σύνοδος είχε μόνο συμβολικό χαρακτήρα.
Επιπλέον, ο πρωθυπουργός με το αποτέλεσμα της συνόδου θα έχει ένα ακόμη ισχυρό χαρτί για να το αξιοποιήσει πολιτικά στη ΔΕΘ όπου θα βρεθεί για τα εγκαίνια και την καθιερωμένη ομιλία.
Η κοινή διακήρυξη των επτά ηγετών, την οποία θα παρουσιάσουν στη σύνοδο κορυφής την επόμενη εβδομάδα στην Μπρατισλάβα, προβάλει πέντε προτεραιότητες για πολιτικές πρωτοβουλίες.
Πρώτον τίθεται το θέμα της εσωτερικής και εξωτερική ασφάλειας την Ευρώπης, όπου ζητείται μεταξύ άλλων η διασφάλιση των συνόρων με δημιουργία ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής , η ενίσχυση της στρατιωτικής βιομηχανίας και η συνεργασία στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας. Στην παράγραφο αυτή υπάρχει και σαφής αναφορά στο Κυπριακό, για επίλυσή του βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ και του καθεστώτος της Κύπρου ως κράτους μέλους της ΕΕ.
Το δεύτερο ζήτημα στο οποίο συμφώνησαν οι επτά ηγέτες – και είναι κάτι που αφορά περισσότερο την Ιταλία και τη Μάλτα στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή – είναι η ενίσχυση της συνεργασίας με τις αφρικανικές χώρες, με χρηματοδότησή τους αλλά και με παρεμβάσεις για επίλυση πολιτικών κρίσεων, ώστε να υπάρξουν αποτελέσματα στον τομέα της ασφάλειας και τις παράνομης μετανάστευσης.
Το τρίτο σημείο της συμφωνίας -και σημαντικότερο ίσως- το θέμα της ανάπτυξης και των επενδύσεων με στόχο την καταπολέμηση της ανεργίας και την έξοδο από την κρίση. Ζητείται μεταξύ άλλων διπλασιασμός της χρηματοδοτικής ικανότητας του πακέτου Γιούνκερ, στήριξη της χρηματοδότησης των επενδύσεων, προώθηση της απασχόλησης και της ανταγωνιστικότητας και καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.
Θα πρέπει ωστόσο να σχολιάσουμε ότι στο σημείο αυτό δεν γίνεται καμία αναφορά στο δημοσιονομικό πλαίσιο της Ευρώπης - κάτι που εξαρχής η ελληνική κυβέρνηση είχε πει ότι θα επιθυμούσε να είναι μέρος των συζητήσεων- ίσως για να μην “εκνευρίσει” περισσότερο το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες.
Το τέταρτο σημείο συμφωνίας είναι η ανάγκη της ενίσχυσης των προγραμμάτων για τη νεολαία και η διακήρυξη κλείνει με την αντιμετώπιση της πρόκλησης του μεταναστευτικού προτείνοντας να γίνει αποτελεσματικότερο το ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου με αναθεώρηση του συστήματος του Δουβλίνου, ενίσχυση της απόσπασης του προσωπικού της Frontex και της EASO στα κράτη που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του προσφυγικού προβλήματος και ενίσχυση των πολιτικών για την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης.
Τα διεθνή μέσα έκαναν εκτενή αναφορά στη σύνοδο και τα αποτελέσματά της με το ιταλικό πρακτορείο να προβάλει ιδιαίτερα την δήλωση του “Ιταλού πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι για ένα νέο όραμα για την Ευρώπη διαφορετικό από αυτό που είχαμε μέχρι σήμερα”.
Ο γερμανικός τύπος υποδέχθηκε το αποτέλεσμα της συνόδου με επιφύλαξη και φαρμακερά σχόλια όπως ότι “οι κυβερνήσεις του Νότου ασχολούνται με τον εαυτό τους” η κάθε μία για να ξεπεράσει τα δικά της προβλήματα. H Frankfurter Algemeine πάντως βρήκε τον Αλέξη Τσίπρα συμβιβαστικό χωρίς διάθεση για αναμέτρηση ενώ η Tagesspiegel θεωρεί ότι η σύνοδος ήταν “μια νίκη του Τσίπρα, τουλάχιστον σε επίπεδο συμβολισμών”, βλέποντας πίσω από την πρωτοβουλία μια προσπάθεια για πιο χαλαρή δημοσιονομική πολιτική στην Ευρώπη.
Την ίδια ώρα πάντως που στην Αθήνα ο Αλέξης Τσίπρας και οι υπόλοιποι αρχηγοί συμφωνούσαν πως η Ευρώπη θέλει ένα νέο όραμα, στη Μπρατισλάβα όπου συνεδρίασε το γιούργκρουπ, ο Έλληνας υπουργός οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος άκουγε το γνωστό τροπάριο περί επιτάχυνσης των μεταρρυθμίσεων, για να ξεκινήσει η δεύτερη αξιολόγηση. Όταν ο Γερμανός υπουργός οικονομικών Βόλφγκανκ Σόιμπλε κλήθηκε να σχολιάσει την ευρωμεσογειακή σύνοδο δεν έχασε την ευκαιρία να δείξει για μία ακόμη φορά την ενόχληση του Βερολίνου, λέγοντας ότι “Όταν συναντώνται σοσιαλιστές ηγέτες, τίποτα έξυπνο δεν προκύπτει”...
Τις προηγούμενες μέρες Γερμανοί αξιωματούχοι, στο πνεύμα Σόιμπλε, είχαν κάνει λόγο για πρωτοβουλία που μπορεί να διχάσει την Ευρώπη.
Να πούμε τέλος ότι η ευρωμεσογειακή σύνοδος είναι μια ακόμη προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης να βάλει πιο ενεργά την Ελλάδα στην διπλωματικό χάρτη καθώς γνωρίζει πολύ καλά ότι για να έχει αποτελέσματα και ωφέλειες, θα πρέπει να παίρνει πρωτοβουλίες και να έχει ενεργό ρόλο. Στο πλαίσιο αυτό μπορεί να δει κανείς και τη σύνοδο για το προσφυγικό που ολοκληρώθηκε χθες στη Ρόδο με πρωτοβουλία του υπουργού εξωτερικών Νίκου Κοτζιά, ενώ να πούμε ότι το Νοέμβριο η Ελλάδα θα φιλοξενήσει την πρώτη Ευρω-αραβική σύνοδο.